Dünya Kömür Birliği (World Coal Association) Kasım 2023’te mottosunu “FutureCoal: Sürdürülebilir Kömür için Küresel İttifak” olarak değiştirdi. Bu değişiklik, kamuoyuna
hâkim olan, kömürle ilgili yanlış algıyı ortadan kaldırmak ve küresel kömür değer zincirinin halkalarını, ortak bir vizyon altında birleştirmek hedefi için yapıldı.
FutureCoal mottosu, kömürün hem ekonomik ilerleme hem de kirletici salımında, azaltma sağlayacak çözümler sunduğunu anlatıyor. Kömür tüketiminin ortadan kaldırılması sonucunda otomatik olarak sıfır emisyona ulaşılacağını veya yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşmasının otomatik olarak %100 temiz, uygun fiyatlı ve güvenilir enerjiye yol açacağını söylemek kolaydır ancak her iki ifade de doğru değildir.
Küresel kömür değer zincirinin sürdürülebilirlik, teknoloji (çoğu bugün mevcut), inovasyon ve sağlam zeminden oluşan bir geleceğe doğru ilerlemesini sağlayacak rotasının çizildiği bir yol haritası oluşturulmuştur. Sürdürülebilir Kömür Yönetimi (SCS) adı verilen bu süreç, kömür maden işletmeciliği, kullanımı ve geri dönüşümü alt sektörlerindeki, sorumlu kömür katılımcılarının rolünü yeniden tanımlayarak, yenilikçi paydaşların sürdürülebilir bir topluma
yönelik sorumluluğa yönelmelerini sağlamayı amaçlıyor.
SCS üç aşamayı kapsar: Yakma öncesi, Yanma ve Yakma Ötesi (Pre-combustion, Combustion, and Beyond combustion).
Yakma öncesi, kömür değer zincirinin ilk halkalarındaki salım ve maliyet azaltım fırsatlarını ifade eder. Bu, maden işletme uygulamalarının verim artışını, operasyonların dijitalleştirilmesini, atık yönetimini ve atıkların yeniden kullanımı ile arazi rehabilitasyonu ve restorasyonunu kapsar.
Yanma, kirleticileri yakalamak ve salımları %99’a kadar azaltmak ile güç ve ısı verimini artıracak kombine teknoloji yelpazesini kapsamaktadır. Teknolojiler arasında karbon yakalama ve depolama (ccs), yüksek verimli düşük salımlı yakma (HELE) ve kömürün karbon nötr yakıtlarla birlikte ateşlenip yakılması yer alır. Ayrıca yanma alternatifi olarak gazlaştırma sistemi ile IGCC (Integrated Gasification Combined Cycle) uygulamasında hem elektrik verim artışı sağlanmakta hem de CCS prosesi daha düşük maliyetle sağlanmaktadır.
Yakma ötesi, kömürü yüksek değerli ürünlere dönüştüren öncü iş fırsatları vizyonunu somutlaştırır. Bunlar arasında kömürden sıvıya (CTL), sentetik sıvı hidrokarbonlar, hidrojen,
metanol, çelik, çimento ve dijitalleştirilmiş, elektrikli geleceğimiz için gerekli kritik minerallerin yan ürün olarak elde edilmesi yer alır. Bu olanak da yukarıda değinilen kömür
gazlaştırma prosesi ile sağlanır.
Günümüzde hükümetler, CEO’lar, gazeteciler, yatırımcılar ve diğer paydaşların anlayışlarında, ülkelerin kömür konusundaki tutumlarını yeniden irdeledikleri ve çıkmaza girmeden, bu kritik kaynağı stratejik olarak görmeye başladıklarına dair belirgin bir eğilim ortaya çıkıyor.
SCS zihniyetine sahip olan Çin ve Hindistan’ın, salımı azaltılmış kömür teknolojisine (kömürün gazlaştırılması, kömürden sıvıya, kömürden hidrojene ve diğer yeniliklere) milyarlarca dolarlık yatırım yapmaya günümüzde devam ettikleri görülüyor. Bu ülkelerde çevresel kaygılar, kaliteli istihdam, ekonomik büyüme ve yeniliğin teşvik edilmesi gibi hedefler; kömüre geleceğin enerji deseni içinde önemli ölçüde yer verilerek gerçekleşiyor.
Diğer gelişmekte olan ülkeler kömürün bu ülkelerin gelişmesine neden olan gücünü görüyor. Kömürden uzaklaşma konusundaki konuşmaların gerçekçi olmadığını ve Küresel
Kuzey “koşullu” finansmanın her zaman bir ülkenin doğal kaynaklarından yararlanma ve onlardan maksimum değer elde etme hakkını desteklemediğini biliyor.
FutureCoal küresel kömür değer zincirine; birlikte çalışıp, yatırım yapmak, ekonomiyi geliştirmek, salımı azaltmak ve kömürden elde edilen farklı ürünlerin teknolojilerini uygulamak için istenen bilgi platformunu sunuyor. Finansman, teknoloji ve talep artış fırsatlarından yararlanmak için değişen kömür değer zinciri sürecine uyum sağlanmasının gerektiği ve eski alışkanlıkların sona erdiğinin açıkça anlaşılması gerekiyor. ‘’Kömürün ortadan kaldırılmasını’’ savunmak sorumsuzluktur ve savunmasız ulusları daha savunmasız
hale getirir. Kömür sektörü kendini suçlamayı artık bırakmalıdır,
insanların gerçekleri anlamasının zamanı gelmiştir.
Detaylar Madencilik Türkiye Dergisi’nin 119.sayısındadır.
