AK Parti Grup Başkanvekili Mehmet Muş TBMM’de gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye’deki madencilik faaliyetlerinin geliştirilmesini ve madenlerden elde edilen katma değerin ülke içerisinde kalmasını hedefleyen düzenlemeler içeren Maden Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifini TBMM Başkanlığına sunduklarını açıkladı. Muş’un paylaştığı bilgilere göre teklifte şu konular yer alıyor;
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğüne (MTA) yurt dışında daha fazla hareket alanı açabilmek adına özel hukuk kurumlarına tabi şirket kurma yetkisi verilecek.
Maden sahalarında, geçici tesis dışında herhangi bir yapıya müsaade edilmeyecek, sadece bakanlık izniyle bu yapılara izin verilebilecek, böylece maden sahalarının madencilik dışında herhangi bir faaliyete açılmasına engel olunacak.
Maden ruhsat sahibi veya vekilinin mahallinde yapılan tetkik ve incelemelere katılmaması veya ruhsat sahibince ya da vekilince herhangi bir nedenle tetkik ve incelemelerin engellenmesi halinde 31 bin lira, bu fiillerden herhangi birinin tekrarı halinde ise iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Mahallinde tetkik ve inceleme gerçekleştirilinceye kadar üretim faaliyetleri durdurulacak.
Madenlerden alınan devlet hakkı oranlarında artırıma gidilecek, yapılan hesaplamalara göre 2017 yılına göre yaklaşık 100 milyon liralık bir devlet hakkı artışı ortaya çıkacak.
Demir, krom, bakır, çinko, nikel, kurşun, alüminyum gibi metalik maden ruhsatlarında üretilen hammaddeyi kendi tesislerinde mamul ya da yarı mamul haline çevirmedeki devlet teşviki yüzde 50’den 75’e çıkarılacak (devlet hakkının %75’i alınmayacak). Altın, gümüş, platin gibi değerli madenlerin üretiminde devlet hakkı teşvik indirimi %25 olarak uygulanacak.
Kaçak üretim ve izinsiz sevkiyatı düzenleyen madde yeniden düzenlenerek, madenin ocak başı satış fiyatı üzerinden idari para cezası uygulanacak.
Üretilen madenin ham madde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatı olacak. Madenlerden alınan devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ilan edilecek. Ruhsat sahipleri tarafından devlet haklarının beyanında kullanılan ocak başı satış fiyatı, Genel Müdürlük tarafından ilan edilen ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.
Ruhsat bedellerinin tamamının her yıl ocak ayının sonuna kadar yatırılması zorunlu olacak. Ruhsat bedelinin her yıl ocak ayının sonuna kadar tamamının yatırılmaması halinde, yatırılmayan kısmının iki katı ruhsat bedeli olarak her yıl Haziran ayının son gününe kadar yatırılması gerekecek, aksi halde ruhsat iptal edilecek.
Teknik elemanların ve yetkilendirilmiş tüzel kişilerin gerçek dışı beyanlarının önüne geçilmesi amacıyla idari para cezası uygulanacak. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler, hazırladıkları rapor, proje ve her türlü teknik belge veya sundukları bilgi ve belgelerden sorumlu olacak.
Çevresel etkilerin azaltılması amacıyla; bir projenin 20 kilometre etrafındaki alanda pasa veya atıklar varsa bunlar aynı projede değerlendirilecek.
Ruhsatların süre uzatım taleplerinin en geç ruhsat süresinin bitiş tarihinden altı ay önce MAPEG’e verilmesi zorunlu olacak. Aksi halde ruhsat süresi uzatılmayacak ve bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın ihalelik saha konumuna getirilerek ihale yolu ile ruhsatlandırılacak.
Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı MAPEG tarafından denetlenecek ve eksik beyanlar tamamlattırılacak. İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınacak. Kaynak tuzlaları, lületaşı ve oltutaşı için düzenlenen ruhsatlardan alınacak devlet hakkında bu şart aranmayacak.
Ruhsat sahibi, arama ve işletme ruhsatı süresince UMREK Koduna göre hazırlanan teknik raporlar ile kaynak veya rezerv olarak bildirdiği madenlerin bulucusu sayılacak. Bu hakkı talep eden ruhsat sahibine buluculuk belgesi verilecek.
Buluculuk hakkı hesabında kullanılacak ocak başı satış fiyatı, MAPEG tarafından her yıl belirlenerek ilan edilen ve devlet hakkı ödemelerinde esas alınan ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.
Üçüncü şahıslar, ihalelik sahalara ilişkin MAPEG ile veya ruhsat sahibi ile yaptıkları sözleşmeler kapsamında ruhsat sahasındaki görünür rezervi tespit etmeye ve geliştirmeye yönelik yaptıkları faaliyetler sonucunda, tespit ettikleri veya geliştirdikleri görünür rezervde pay sahibi olabilecekler. Görünür rezervi geliştirme hakkına yönelik yapılan sözleşmeler Genel Müdürlüğe başvurulması halinde bilgi amaçlı maden siciline şerh edilecek.
Ruhsatlar, sahibinin ruhsat bedellerini ödeyerek müracaatta bulunması ve birleştirmeye konu tüm ruhsatlarının işletme izinli olması şartıyla, düzenlenme tarihi daha eski olan ruhsatta birleştirilebilecek. Diğer ruhsatlar hangi aşamada olursa olsun birleştirilemeyecek. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarının ruhsatları hangi aşamada olursa olsun birleştirilebilecek.
Kum çakıl madenlerinin işletme ruhsatı süresi beş yıl olacak. Diğer grup madenlerin işletme ruhsat süresi on yıldan az olmamak üzere projesine göre belirlenecek. Maden işletme ruhsatlarının süresi, sürenin bitiminden altı ay önce süre uzatma talebinin olması ve uygun bulunması halinde uzatılabilecek.
Kum çakıl maden işletme ruhsat süresini uzatma taleplerinde, işletme ruhsat bedelinin beş katından fazla olmamak üzere büyükşehir belediyesi olan illerde valilik, diğer illerde ise il özel idaresi tarafından belirlenen uzatma bedeli alınacak.
Süre uzatımları dahil toplam işletme ruhsat süresi kum çakıl, tuğla, kiremit ve çimento kili için 30 yılı, ikinci grup madenlerde 40 yılı, diğer grup madenlerde ise 50 yılı geçmeyecek şekilde projesine göre Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından belirlenecek.
Birinci grup madenlerde 30 yıldan 60 yıla kadar, ikinci grup madenlerde 40 yıldan 80 yıla kadar sürenin uzatılmasına Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, diğer grup madenlerde ise 50 yıldan 99 yıla kadar sürenin uzatılmasına Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Teklifle, madencilik yapılamayacak nitelikteki küçük alanlara işletme ruhsatı düzenlenmemesi ve bu alanların ruhsattan taksir edilmesi ile taksir edilen ruhsata mücavir sayılmaması yönünde düzenleme yapılıyor.
Muhtemel rezerv alanlarının dördüncü grup maden işletme ruhsat sahalarında 5 yıl, diğer grup maden işletme ruhsat sahalarında 3 yıl içinde görünür rezerv haline getirilmeyen alanlar da taksir edilecek.
Beşinci grup madenlerde 5 yıl olan işletme ruhsatı süresi uzatılabilecek.
Görünür rezervi belirlenen alanlar üzerine maden işletmeciliğine engel olacak şekilde başka grup işletme ruhsatı verilemeyecek. Ayrı ayrı üretilmesi imkanı olmayan farklı gruptaki madenler için üst üste işletme ruhsatı verilmeyecek. Farklı gruptaki ruhsat taleplerinin aynı kişiye ait olması veya talep sahiplerinin aralarında mutabakat sağladıklarını belgelemeleri halinde bu şart aranmayacak.
Beş yıllık dönemde, üretimin en az olduğu herhangi üç yılında yaptığı toplam üretim miktarı, projede beyan edilen bir yıllık üretim miktarının yüzde 30’undan az olması durumunda, ruhsat sahiplerine 77 bin 632 lira idari para cezası verilecek.
İdari para cezasının uygulanmasından başlamak üzere, geriye doğru üç yıllık dönemlerde yaptığı toplam üretim miktarı projede beyan edilen yıllık üretim miktarının yüzde 30’undan daha az olması durumunda da ruhsat sahiplerine 77 bin 632 lira idari para cezası verilecek.
İhalelik sahalar, ihale edilmeksizin İhtisaslaşmış Devlet Kuruluşlarına, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı onayı ile verilebilecek.
MTA, maden ruhsatı sahipleri ile yaptığı arama ve araştırma tip sözleşmelerinin maden siciline bilgi amaçlı şerh edebilecek.
Teklifle, TTK ve TKİ uhdesinde bulunan sahaların bölünerek devredilmesi veya mevcut rödovans sahalarının rödovans alanları ile sınırlı olarak yapacakları sözleşmeye istinaden bölünerek devredilmesine imkan tanınıyor.
Rödovans sözleşmeleri, MAPEG izniyle yapılabilecek ve Genel Müdürlük bu sözleşmelere taraf olmayacak.
Kanun teklifinde nükleer enerji konusunda, bazı kural ve kaidelere uygun şekilde hareket edilmesine yönelik maddelerin de yer aldığı öğrenilenler arasında.
