Madenler, yer altı ve yer üstü kaynaklarının çıkarıldığı, zorlu çalışma koşullarına sahip, yüksek risk taşıyan, emek yoğun çalışma alanlarıdır. Bu sektörde çalışanlar, madenin derinliklerinde veya yüzeyinde çeşitli tehlikelerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu nedenle madenlerde iş sağlığı ve güvenliği (İSG) yönetimi, sadece çalışanların korunmasını değil, aynı zamanda iş verimliliğini ve üretim sürekliliğini sağlamak açısından kritik bir öneme sahiptir.
Maden sektöründe mesleki yeterlilik, iş kazalarının ve sağlık sorunlarının önlenmesi, iş sağlığı güvenliği kültürünün gelişmesinde etkin bir rol oynamaktadır. Madenlerde mesleki yeterliliğin önemi, yalnızca çalışanların güvenliğiyle sınırlı kalmaz; aynı zamanda üretim verimliliği, iş gücü motivasyonu ve sektördeki genel sürdürülebilirlik açısından da büyük bir etkiye sahiptir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi ve Önemi
Bu belge, belirlenen ulusal yeterliliklerde Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite olmuş ve Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlarca yürütülen ve çalışanların belirli bir alanda gerekli bilgi, beceri ve yetkinliklere sahip olduklarını gösteren resmi bir belgedir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi, maden sektöründe çalışan işçilerin, güvenli bir şekilde çalışabilmesi, iş güvenliği kültürünü güçlendirmesi ve kazaların önlenmesi, teknik bilgi ve becerilerini geliştirmeleri ve mesleklerine uygun standartlara ulaşmaları açısından büyük önem taşır. Ayrıca bu belgeyi taşıyan çalışanlar, iş yerlerinde daha etkin bir şekilde
görev alır, güvenlik tedbirlerini doğru uygular ve kriz anlarında etkili müdahalede bulunurlar. Bu bilgiler, iş kazalarını önlemede en önemli unsurlardan birisidir. Örneğin, doğru tahkimat teknikleri veya maden ocağı galeri tesisat sisteminin etkin yönetimi, ölümcül kazaların önüne geçebilir.
Maden Sektöründe Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu ve Yasal Durumu
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanların mesleki eğitim belgelerine sahip olmaları gerekmektedir. Bu düzenleme, Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Çalışanların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelik ile detaylandırılmıştır. Yönetmeliğin Ek-1 çizelgesinde yer alan işlerde çalışanların, yaptığı işe uygun ve 6. maddede belirtilen mesleki eğitim belgelerinden birine sahip olmaları zorunludur.
2014 yılında yapılan düzenlemeyle, 6645 sayılı Kanun ve 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu’nda yapılan değişiklikle, MYK (Mesleki Yeterlilik Kurumu) tarafından
belirlenen işlerde mesleki eğitim belgesi zorunluluğu getirilmiştir. MYK tarafından belirlenen mesleklerde, geçerli mesleki eğitim belgeleri olarak 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na göre alınmış ustalık belgesi, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı meslek okullarından alınmış diploma veya ilgili alanda alınmış MYK Belgesi kabul edilmektedir. Ancak Ek-1 çizelgesindeki bir iş, MYK’nın belirlediği zorunlu meslekler arasına giriyorsa, MYK’nın belirlediği geçerli
mesleki eğitim belgesine sahip olunması gerekir.
Bu çerçevede, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan 9 Nisan 2021 tarihli ve 31449 sayılı tebliğ ile Maden Sektöründe 8 meslekte MYK Mesleki Yeterlilik
Belgesi Zorunluluğu getirilmiştir.
• Kırma Eleme Tesis Operatörü Seviye 3
• Mekanizasyon İşçisi (Maden) Seviye 4
• Yer altı Hazırlık İşçisi Seviye 3
• Yer altı Hazırlık İşçisi Seviye 4
• Mermer Doğaltaş Ocakçısı Seviye 3
• Mermer-Doğaltaş Özel İmalat Elemanı Seviye 4
• Mekanize Kazı Operatörü Seviye 4
• Pres İşçisi (Maden) Seviye 4
Tebliğde belirtilen mesleklerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi olmayan kişiler çalıştırılamaz, ilgili mesleklerde çalışanların MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi almaları gerekmektedir.
Mesleki Yeterlilik Belgesi, ulusal ve uluslararası iş sağlığı ve güvenliği standartlarına uyum açısından önemlidir. Bu, yalnızca çalışanları korumakla kalmaz, aynı zamanda işverenlerin de yasal sorumluluklarını yerine getirmelerine yardımcı olur. Böylece hem çalışan sağlığı hem de şirketin yasal açıdan güvenliği sağlanmış olur.
Mesleki Yeterlilik Belgesi zorunluluğuna ilişkin denetimler iş müfettişlerince yapılır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı iş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde ilgili mesleklerde MYK belgesiz çalışan tespit edilmesi halinde, işveren veya işveren vekiline belgesiz çalışan kişi başına idari para cezası verilir.
Detaylar Madencilik Türkiye Dergisi’nin 125.sayısındadır.
