Madencilik sektörünün öncü markası Eti Bakır’la yollarımız 2021 yılında kesişti. Staj yaptığım yıllarda ilgimin evrildiği bir alan olan madenciliği, Türkiye’nin en büyük yer altı bakır madeni olan Eti Bakır’da tecrübe etmek benim için ayrı bir gurur kaynağı oldu. İnovasyonu, Ar-Ge ve teknolojiyi merkezine alan böylesine güçlü, başarılı bir ekibin parçası olmayı hem mesleki gelişimim hem de kariyerim için oldukça önemli buluyorum. Küre Yeraltı İşletmesi’nde jeoloji birimi; maden jeolojisi ve sondaj (maden arama-geliştirme) birimi olarak iki temel kola ayrılıyor. Benim yoğunlaştığım kısım olan sondaj birimimiz, 3 ana başlıkta sondaj yapıyor. Bu başlıklar şöyle:
• Cevher Arama ve Geliştirme,
• Maden Servis Hatları (Drenaj, Enerji, Haberleşme, Hava Hattı),
• Kaya Kalite Sınıflaması Amaçlı Jeoteknik
Öncelikle Kastamonu-Küre ilçesinin lokal jeolojisiyle ilgili biraz bilgi vermek istiyorum. Bu
bölgede bulunan masif sülfid yataklar; Liyas öncesi-Liyas yaşlı bazaltik volkanitler ve bunlarla ara tabakalı olan siyah şeyller ile yakından ilişkili. Bu yatakların, bazaltik volkanizmanın durakladığı dönemlerde ortaya çıkan ve günümüzde “Black Smoker” olarak tanımlanan hidrotermal cevherleşme süreçlerinde oluştuğu biliniyor. Mağaradoruk yatağı majör bir ana kütle ve bunlara paralel gelişmiş birkaç minör kütleden oluşuyor. Burada
masif sülfid kütlelerin mercek şekilli olduğunu belirtmek isterim. Cevher mercekleri yer yer bazaltların, yer yer de siyah şeyllerin içinde yer almasına karşın genellikle bazaltların üzerinde ve siyah şeyller tarafından örtülü bir şekilde bulunuyor.
Sahadaki cevher arama ve geliştirme amaçlı sondaj faaliyetleri, yer üstünden yapılarak yürütülürken cevherin yaklaşık 75 derece Güney Batı yönünde eğimli olup derin kotlara doğru uzanması nedeniyle yer altındaki sondajların da devamına yol açtı. Cevher üretimi için galeri sürülmesi planlanan kotlarda, öncel sondaj verileri yeterli miktarda bilgi sunamıyorsa ve belirsiz kalan alanlar varsa, buralar yer altı sondajları ile geliştiriliyor. Buna bağlı olarak üretim hassasiyetini de önemli ölçüde etkileniyor.
Bu genel bilgilerin ardından sondaj çalışmalarımızı anlatmak istiyorum: Sondaj makinesi planlanan lokasyonlara alındıktan sonra istikamet ve eğim açılarına göre makine kurulumu yapılıp, delgi başlangıcında ve sonrasında bu değerler kontrol edilir. Böylece kuyunun plana uygun ilerlemesi sağlanır. Maden servis hatları için yapılan sondajlar, kuyularda boru bırakılarak astarlanır. Böylelikle uzun süre kullanımı hedeflenir.
Yapılan sondajlar, amacına bakılmaksızın belirli bir düzen çerçevesinde fotoğraflanıp; litolojik logu ve kaya kalite sınıflamasına göre ayrımı yapılır. Cevherli kısımlar, kimyasal analiz amacı ile laboratuvara gönderilir. Tenörleri belirlenen metraj aralıkları, litolojik log ve kaya kalite sınıflaması veri sistemine işlenir. Elde edilen verilere bağlı olarak katı model ve blok model yenilenirken maden kaynakları güncellemesi yapılarak planlanma birimi bu doğrultuda yönlendiriliyor.
…
Detaylar Madencilik Türkiye Dergisi’nin 117.sayısındadır.
