Zübeyir ÜLGER
Yeminli Mali Müşavir
Kıdemli Baş Denetçi
Dünya madencilik faaliyetlerinin yaklaşık olarak %70’i açık işletme madenciliği olarak gerçekleştirilmektedir. Ülkemiz, toplam dünya kömür rezervinin yaklaşık %2,1’ini içermekte olup linyit açısından da önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte linyitlerimizin %79’unun, 2500 kcal/kg ısıl değerin altında olması daha çok termik santrallerde kullanımını ön plana çıkartmıştır.
Kömür madeninin yeryüzüne çıkarılması iki şekilde gerçekleşebilir. Bunlar; açık ocak madenciliği veya yer altı madenciliğidir. Genel olarak açık ocak madenciliği, maden üzerindeki toprak örtü tabakasının kazılması, gerekli olması durumunda patlatma yapılarak kazı yükleme faaliyetleri ile kaldırılması (dekapaj) ve madenin üretilmesi faaliyetlerinden oluşmaktadır. Madene ulaşabilmek için mecburen madenin üzerini örten örtü tabakasının kazma, yükleme ve taşıma yoluyla kaldırılması gerekmektedir.
Termik santrallerin ana yakıtlarının karşılanması amacıyla, şirketlerin termik santrallerle yapmış olduğu sözleşmeler, birden fazla takvim yılına sirayet etmektedir. Ana yakıtın karşılanması amacıyla yapılan kömür madenciliği, dekapaj ve kömür üretimi faaliyeti ve üretilen kömürün termik santrale teslimi gibi safhalardan oluşmaktadır.
Yazımızda, dekapaj ve kömür üretimi faaliyeti ve üretilen kömürün termik santrale teslimi ile ilgili, yıllara yaygın inşaat ve tevkifat yönüyle vergi kanunları ve alt taşeron yönüyle iş kanunu açısından değerlendirmelerde bulunulacaktır.
II. Kurumlar Vergisi Yönünden
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 15.(1). a) bendinde, Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hak ediş ödemeleri üzerinden kurumlar vergisine mahsuben tevkifat yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile ilgili hükümler 42,43 ve 44. maddelerinde düzenlenmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. Maddesi’nde; “Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kâr veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir…”denilmektedir. Aynı maddenin parantez içi hükmünde dekapaj işlerinin de birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri gibi değerlendirileceği belirtilmektedir.
Yazının tamamı Madencilik Türkiye Dergisi 107. sayı 134. sayfadadır.
Yazının devamını buradan okuyabilirsiniz.
