Madencilik sektöründeki yenilikçi yaklaşımların sürekli olarak gündeminde olan basit ama kışkırtıcı bir soru var: “Madencilikte otonom ekipman filo yönetiminin geleceği nasıl şekillenecek?” Epiroc ABD’den Christopher Blignaut, bir yandan hedefe odaklanırken diğer yandan kullanıcı, araç, veri ve sunucu bağlantısının sınırlarını nasıl zorlayabileceğinizi anlatıyor.
Sorunun temeli, son 100 yılda, “otonom” kelimesinin ortaya çıkışı ve bağlamdaki (madenciden tedarikçiye) küçük bir fark dışında çok az değişti. Birçok genel soruda olduğu gibi, çözümler fikir, deneyim ve algılardan oluşan önyargılara yenik düşüyor. Sektör, madenin dijital ve fiziksel yapısını şekillendiren sayısız çözüm sunarak ve ölçeklenebilir otomasyona giden doğal yollar yaratarak bu sorunu çözmeye çalıştı. Ancak bu arayış, birlikte çalışabilirlik ile değer zincirinin bileşenlerine odaklanma arasında bir ikileme yol açabilen yeni bir soruna doğru ilerlemeyi de zorunlu kıldı.
Bağlanabilirlik vs. Odak
Sektörde, madenlerdeki tüm önemli kararlar için rehber görevi gören bir madencilik değerler zinciri olduğu bilinse de zincirin halkaları arasındaki bağ günlük operasyonlar sırasında genellikle zayıflıyor. Madenler, bu durumun önüne geçebilmek için, ekipman kontrolünden verilere uzanan değer zincirinde güçlü derecede birlikte çalışabilirliğe ihtiyaç duyuyor. Aynı zamanda, her süreç ve ekipman daha akıllı, daha verimli hale geliyor ve böylece daha fazla veri üretiyor; bunların tümü, üretkenliği ve güvenliği artırmak için değer zinciri bağlamını etkin bir şekilde kullanıyor.
Sorunsa sistem entegrasyon çözümlerinin bu değer zinciri içinde birlikte çalışabilir şekilde geliştirilmesi, ancak bu sırada zincirin her bir halkasının özgün odağını kaybetmesi nedeniyle ortaya çıkıyor. Bu çözümler, odaklanmış belirli bir kapsamdan daha geniş bir değer zincirine yayılarak büyük ama zayıf bir örtüşme oluşturuyor. Kısacası, birlikte çalışabilirlik sorununa yönlen sistemler, bir madendeki ayrı katmanlar içindeki derinlik veya odaktan yararlanamıyor. Örnek olarak, çok sayıda ekipman türü arasında uygulama yönetimini birbirine bağlamayı amaçlayan büyük bir filo yönetim sistemini verebiliriz. Bu sistemler, her bir varlık türünün ayrıntılı veri ve kontrol kapasitesini oluşturuyor. Bu durum, yüksek odaklı veri ve ekipman kontrolünden elde edilen değer ile zinciri birbirine bağlamanın değeri arasında sağlıksız bir ikilem yaratıyor.
Katmanlı Odak
Epiroc, ASI Mining ile birlikte bu sorunu çeşitli yollarla çözmeye çalıştı ve bu, yakın zamanda piyasaya sürülen Mobius for Drills’in başlıca hedeflerinden biri. Bağımsız ve odaklanmış kontrol ve veri katmanları sağlamak için hareket eden Mobius for Drills, Mobius platformunun bir parçası olarak da birlikte çalışabilirliğin tamamen ölçeklendirilebilir bir şekilde uygulanmasını getiriyor. Mobius platformu, Epiroc’un (ve dolayısıyla madenin) yalnızca değer zincirinin odaklanmış katmanlarını birleştirmesine değil, aynı zamanda otomasyonu her katmanda net ve etkili bir şekilde ölçeklendirmeye devam etmesine de olanak tanıyor. Böylece, bir arada çalışabilirlik avantajından yararlanırken, madencilik değer zincirinin katmanları arasında bilgi ve kontrol kaybını en aza indiriyor. Daha spesifik olarak Epiroc, fiziksel donanımdan otonom kontrole kadar her aşamada delme platformunu geliştirmeye ve iyileştirmeye devam ediyor.
Böylece, Mobius for Drills, bu değişikliklerin maksimum değerini, hem delme ucu için en ayrıntılı veri ve kontrol katmanına hem de değer zinciri tarafından paylaşılan ekosisteme anında yerleştirme olanağı sağlıyor. Bu tür paylaşımlı gelişim platformlarının gelecekte daha da önemli hale gelmesi muhtemel.
Yüksek Düzeyde İlişkili Bir Sistemde Karar Alma
Bir madenin dijital manzarası fiziksel gerçekliğini temsil etmeye yaklaştıkça, madenlerin çok bağlantılı bir ortam olduğunun evrensel gerçekliği ortaya çıkıyor. Ortak bir çalışma alanında iki varlığın nereye yerleştirileceği veya küçük bir makine hatasına verilecek yanıt gibi basit bir kararın hem yukarı hem de aşağı yönde önemli etkileri olabilir. Makinelere daha fazla sensör ve parametre eklendikçe ve ölçüm ve kontrol noktaları geliştirildikçe, istenen sonuçlar bir alanda daha hızlı elde edilebilir, ancak genellikle başka bir yerde beklenmedik verimsizliklerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Çoğu zaman bu verimsizliklerin farkında olunmaksızın yaratıldığını ve asla tam olarak tanımlanmadığını, ancak her zaman sonuçta fark edildiğini söylemek doğru olur. Ancak her karar her zaman mutlak bir güvenle alınamaz. Aslında bunu yapmaya çalışmak, kararın gecikmesine de neden olabilir. Bununla birlikte, bu karşılıklı etkileri daha iyi tahmin edebilmek ve ölçebilmek, değer zinciri perspektifi olmadan imkansızdır. Bu, paylaşılan şeffaflık ve bu tür bir ortamda kararların hesap verebilirliği ile sonuçlanan gerekli bağlantıları oluşturduğundan birlikte çalışılabilir bir ortamın önemini vurguluyor.
Mobius for Drills, birbiriyle ilişkili ortamlardan oluşan sistem bağlamında kararları güçlendirmek için iki yol sunuyor. Birincisi, temelde verilerin görselleştirilmesini ve sisteme dağıtımını sağlayan raporlama. Bu açıdan, raporlar tek bir veri kaynağı ile sınırlı değil –bu, raporların değer zinciri boyunca yüksek düzeyde etki gösteren bir hiyerarşide oluşturulmasına ve bireysel faktörlere ilişkin ayrıntılı bir incelemeye olanak tanıyor. Bu, verilerin süreç odaklı olması ve veri yönetiminin bir sürecin ilgili tüm veriler tarafından tam olarak tanımlanabilmesi fikrine dayanıyor.
Kararları güçlendirmenin ikinci yolu ise ortak bir durumsal farkındalık ve kontrol katmanı oluşturmak. Bu, tek bir arayüzün, görevler dahil olmak üzere her varlığı tek bir alanda gösterebileceği ve birbirleriyle ilişkisini yönetebileceği anlamına geliyor.
Değişime Esneklikle Uyum Sağlayın
Sektördeki yaygın bir yanılgı, madencilik süreçlerinin (delme, patlatma, yükleme ve taşıma gibi…) robotik ve dijitalleşme ile daha basit hale geldiği düşüncesidir. Aslında, madene iyileştirme alanlarının belirlenmesi ve ele alınması için daha fazla araç sağlandığından süreç daha karmaşık hale gelir. Şirketler ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar, yinelemeli izleme, kontrol ve optimizasyon sürecini tam olarak otomatikleştiremezler. Operasyonlarla arabirim oluşturmanın bir yolu olarak, standart vardiya sonu raporları ve uzun vadeli plan ile kısa aralık kontrolü arasında sapma raporlaması her zaman mevcut olacaktır. Bu, madenler yeni değer faktörleri tanımladığı veya sürekli olarak iyileştirmenin yollarını bulduğu için sürekli bir değişim sağlar.
Bu bağlamda Mobius for Drills’in hedeflerinden biri de değişimi kolaylaştırabilmek. Değişimin yönetimi, her yerde uygulanan geniş bir konsept olmasının yanı sıra değişimin etkisini kontrol etmek ve olumlu sonuçlar sağlamak için uygulanan bir süreç. Bu nedenle, sistemlerin gerektiğinde kontrollü bir şekilde değişebilme esnekliği kilit öneme sahip. Bunun için verilerin görselleştirilmesi ve düzenlenmesi mümkün olduğunca esnek olmalı. Bu, raporlarda kullanılan grafik ögelerin değiştirilmesinden, temel performans göstergelerinin ve hedeflerin seçimine ve verilerin filtrelenme şekline kadar uzanır. Durumsal farkındalık yönünden bakıldığındaysa, operatöre veya amire hangi uyarıların geldiğinden durumun temsil edilme şekline kadar genişler.
Örnek Vaka: Aitik Madeni, İsveç
Epiroc, değer zincirindeki tam etkisini ortaya çıkararak sondaj katmanını optimize etmeye odaklanan bir yol haritası oluşturmak için kısa bir süre önce Mobius for Drills’i piyasaya sürdü. Hem küçük hem büyük ölçekli çalışmalar için tasarlanan Mobius for Drills, farklı otomasyon düzeylerinde kullanıcının günlük ve uzun vadeli stratejik kararlar almasına yardımcı olmayı amaçlıyor.
Epiroc, Boliden ile işbirliğine giderek İsveç’teki Aitik madeninde Mobius for Drills denemesini gerçekleştirdi ve aracın temel özelliklerinin geliştirilmesini teşvik etti. Epiroc’un kilit iş ortaklarından biri olan maden, birden fazla otonom elektrikli Pit Viper 351s ve Epiroc uygulamalarının tam paketini kullanıyordu. Bu deneme Epiroc’a değerli geri bildirimler sağladı ve madenin Mobius for Drills’in çok çeşitli avantajlarını keşfetmesine olanak tanıdı. Deneme tamamlandıktan sonra, Mobius for Drills (piyasaya sürülmeye hazır olduğunda) madende kullanılmaya devam etti.
Mobius for Drills, sondaj operatörlerinin, tamamen otonom sondaj makinelerini mümkün kılan teknolojiyi kullanmaya devam etmelerini ve bundan daha da fazlasını elde etmelerini sağladı. Mobius for Drills ile operatörler sondaj planlarını yönetebiliyor ve ekipman hakkında tam durumsal farkındalık sağlayabiliyor. Ayrıca delme işleminin tüm paydaşları, mevcut filoları tarafından oluşturulan verilerin çok daha fazlasını gösteren ayrıntılı raporlara erişebiliyor. Operatörler vardiya performanslarını daha ayrıntılı bir şekilde analiz edebilirken, yöneticiler de başvurabilecekleri değerli filo raporlarına sahip oluyorlar.
Madenciliğin Geleceği
Mobius for Drills, madencilikte birlikte çalışabilirliğin sınırlarını zorlamaya çalışan, ekipman ve süreç üzerinde odak düzeyinde kontrol ve raporlamayı sürdüren birkaç yenilikçi uygulamadan sadece biri. Bu yaklaşımdan potansiyel olarak elde edilen değer ve bu teknolojilerin uygulanmasında sektörden gelen geri bildirimler, benimsenme hızını belirlemede hayati öneme sahip olmaya devam edecek.
