Maden projelerinin güvenli, stabil, ekonomik ve verimli olarak işletilmesi gereklidir. Yapay şevlerin tasarımı en önemli faktörden biri olarak tanımlanabilir.
Şev hareketleri; doğal yamaçlar, doğada kazı sonucu oluşturulan eğilimli yüzeyler, toprak baraj ve mühendislik dolgularının eğik yüzleri şevlere örnek olarak verilebilir. Şev yüzeyi altındaki zeminin göçmesine (kırılmasına) şev kayması (toprak kayması, heyelan vb.) adı verilmektedir. Şevler zemin kütlesinde ya kayma gerilmelerinin artması ya da zeminin kayma direncinin azalması sonucu kaymaktadır. Kayma gerilmelerinin artmasına; şevin üst yüzeyinin yüklenmesi, şev eğiminin artırılması, oyulma ve şev topuğunun boşaltılması örnek olarak verilebilir. Zeminin kayma direncinin azalmasına; titreşimler (patlamalar, depremler, kazık çakma işlemleri) boşluk suyu basıncının oluşması-artması, kohezyonlu zeminlerde zeminin su içeriğinin artması örnek olarak söylenebilir.
Şevler ister doğal bir yamaçta isterse bir mühendislik çalışması sonucu oluşturulmuş olsun, her durumda analiz edilmesi gerekliliği doğmaktadır. Bu alanda çalışmalarını sürdüren kişi ve kurumların duraylılık problemiyle sık sık karşılaştığı görülmektedir. Yapay ya da doğal şevlerin zeminin kayma mukavemetinin aşıldığı durumlarda yani güvenlik katsayısının aşılması durumunda duraysızlıkların ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
Yazının tamamı Madencilik Türkiye Dergisi 109. sayı 66-67. sayfalardadır.
Yazının devamını buradan okuyabilirsiniz.
