Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Cumhuriyet’in 100. Yılı olan 2023 yılında prestij listesi olarak değerlendirdiği ‘İlk 1000 İhracatçı Araştırması’nı yayınladı.
Araştırma ile ilgili görüşlerini aktaran ve 2023 yılının küresel ekonominin zorlandığı bir yıl olarak tarihe geçtiğini belirten TİM Başkanı Mustafa Gültepe, 2022’de yüzde 3,5 büyüyen dünya ekonomisinin 2023 yılında yüzde 3,2 ile daha düşük bir büyüme performansı ile tamamladığını ifade etti.
2023 yılında gelişmiş ekonomilerin yüzde 1,6, gelişmekte olan ülke ekonomilerin ise yüzde 4,3 büyüme kaydettiğini söyleyen Gültepe, “Küresel talebin düşmesiyle beraber mal ticareti hacmi de daraldı. 2022 yılında 24,9 trilyon dolar olan küresel ihracat, 2023 yılında yüzde 4,6 düşüşle 23,8 trilyon dolar seviyesine geriledi. Türkiye ise daralan küresel ticarete, depremlere ve bazı sektörlerin rekabetçiliğindeki zayıflamaya rağmen 2023’te ihracatını yüzde 0,5 artışla 255,4 milyar dolara çıkarmayı başardı. 2023 yılındaki bu performansla birlikte Türkiye, küresel ticaretteki payını yüzde 1,02’den yüzde 1,07’ye çıkardı. Hizmet ihracatında da tarihimizde ilk kez 100 milyar dolar seviyesine ulaştık. Küresel hizmet ihracatından aldığımız payı yüzde 1,3’e yükselttik.” ifadelerini kullandı.
2023 yılında 18 bin yeni firmanın eklenmesiyle ülkemiz ihracat ailesinin üye sayısının 150 binin üzerine taşındığını aktaran Gültepe, “2023’te 66 ülkede ihracat rekoru kırdık. 50 ülkeye 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirdik. 10 sektörde ihracat rekoruna imza attık. 23 sektörümüzde 1 milyar doları, 8 sektörde 10 milyar doları aştık. 19 ilimizde ihracat rekoru kırdık. 24 ilimizde ihracatımızı 1 milyar doların üzerine çıkardık. Birim ihracat değerimizi 1,48 dolara yükselttik.” şeklinde konuştu.
Madencilik sektörünün ihracata katkısı konusunda görüşlerini ifade eden T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, “Madenler alanında 2022 yılında 6 buçuk milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin madencilik ihracatı rekorunu kırdık. 2023’te bir miktar düşüşle 5 milyar 748 milyon dolar olan maden ihracatımız, 2024’ün ilk 4 ayında artış trendine girdi. İlk 4 ayda 1 milyar 865 milyon dolarlık madencilik ihracatı yaptık. 2002 yılında sadece GSYH içerisinde binde 6 olan madencilik payını 2022 yılında yüzde 1,4 seviyesine ulaştırdık. Bu payı ilk olarak 2028 yılında yüzde 2’ye ilerleyen dönemde ise yüzde 5’e çıkarmak istiyoruz. Nihai hedefimiz; Türkiye’yi madenler konusunda net ihracatçı konuma getirmek.” dedi.
Türkiye Yüzyılı’nı ülkemizin tam bağımsızlık mücadelesi olarak gördüklerini belirten Bayraktar, “Ülkemizi 30 yıl içerisinde enerjide ve madenlerde tam bağımsız kılacak, dışa bağımlılığı bitireceğiz. Milli Enerji ve Maden Politikamızı kararlılıkla sürdürüyoruz. Petrolden doğal gaza, yenilenebilir enerjiden nükleer enerjiye, yerli kömürden altına, nadir toprak elementlerinden bor madenine kadar her alanda yatırımı, üretimi, istihdam ve ihracatı sürekli artıracağız. Bu sayede ülkemiz daha güçlü, daha müreffeh ve daha büyük hale gelecek.” şeklinde hedefleri aktardı.
TİM Sektörler Konseyi Üyesi ve aynı zamanda İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkanı Rüstem Çetinkaya, 2023 yılı sektörel ihracat değerlendirmesinde, “Maden sektörünün 2023 ihracatı yüzde 10,95 düşüşle 5 milyar 748 milyon dolara geriledi. Bu düşüşü, sektör olarak öngörüyorduk. Pandemi sonrası bir baz etkisi mevcuttu bir de metalik maden fiyatları dünyada çok ciddi yükselmişti. Bu sebeplerle 2022 yılındaki ihracatımız, normalin dışında gerçekleşmiş ve rekor kırmıştı.” ifadelerini kullandı.
Madencilik Ürünleri Sektör Birincisi Esan’ın CEO’su Emre Kayışoğlu ise şirket olarak, 2023 yılını sektördeki rekabetçi ortama rağmen başarıyla tamamladıklarını ifade ederken, sürdürülebilir üretim ve operasyonel verimlilik ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalarak, pazar payını korumakla kalmadıklarını aynı zamanda yeni pazarlara açılarak ihracat potansiyelini de genişlettiklerini söyledi. Bu dönemdeki başarılarında, Esan’ın sektördeki köklü geçmişi ve hem metalik madenler hem de endüstriyel mineraller konusundaki uzmanlığının önemli bir etken olduğunu belirten Kayışoğlu, “2023 yılı, sektörümüz açısından maliyet kontrolünün ve kâr optimizasyonunun giderek önem kazandığı bir dönemdi. Ancak, Esan olarak bu zorluklara karşı stratejik adımlar attık. Tesislerimizde maliyet optimizasyonuna yönelik projeler geliştirerek, verimliliğimizi artırdık ve rekabet gücümüzü koruduk.” şeklinde konuştu.
2023 yılı madencilik sektörü ilk 1000 ihracatçı listesi de araştırmada yer alırken sektörden 27 firma listede kendisine yer buldu. 2023 yılında en çok ihracat yapan maden firmaları arasında birinci sırada Ekom Eczacıbaşı bulunurken, ikinci sırada Gökırmak Maden yer aldı. Listede üçüncü sırada bulunan şirket ise araştırmaya katılmadığını ifade ettiğinden firma ismi paylaşılmadı.
Genel Sıralama (Toplam İhr.) | Maden Firmaları Sıralaması | Firma Unvanı | 2023 Sektörel İhracat ($) | 2023 Toplam İhracat ($) |
27 | 1 | EKOM ECZACIBAŞI DIŞ TİC. A.Ş. | 276.135.637,19 | 763.966.311,15 |
112 | 2 | GÖKIRMAK MADEN İÇ VE DIŞ TİCARET A.Ş. | 233.935.994,03 | 233.935.994,03 |
131 | 3 | ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR | 202.263.480,54 | 202.523.912,50 |
171 | 4 | ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR | 160.513.075,85 | 160.513.075,85 |
276 | 5 | ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR | 102.677.600,27 | 102.677.600,27 |
304 | 6 | ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR | 93.098.981,75 | 93.123.027,12 |
303 | 7 | DOWAKSA İLERİ KOMPOZİT MALZ. SAN. LTD. ŞTİ. | 92.481.243,32 | 93.467.771,05 |
319 | 8 | ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR | 89.245.003,57 | 89.245.003,57 |
342 | 9 | ÇAYELİ BAKIR İŞLETMELERİ A.Ş. | 83.234.715,04 | 83.234.715,04 |
390 | 10 | ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR | 73.961.291,91 | 82.241.513,27 |
503 | 11 | MARZİNC DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ | 58.457.809,01 | 58.457.809,01 |
514 | 12 | VEYSİ MADENCİLİK İNŞ. NAK. PET. TEM.SAN.TİC.LTD.ŞTİ | 57.356.748,42 | 57.356.748,42 |
619 | 13 | GÜMÜŞTAŞ DIŞ TİCARET VE PAZARLAMA A.Ş. | 47.809.643,91 | 47.809.643,91 |
683 | 14 | ATA KARBON MADEN LOJİSTİK SAN. VE TİC.A.Ş. | 43.880.962,10 | 43.880.962,10 |
685 | 15 | ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR | 43.853.578,11 | 43.853.578,11 |
388 | 16 | RHI MAGNESİTA TURKEY REFRAKTER TİCARET ANONİM ŞİRKETİ | 42.691.896,66 | 74.935.746,76 |
635 | 17 | İNTER ABRASİV SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ | 41.881.455,18 | 46.580.359,91 |
744 | 18 | CGR MİNERAL DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ | 40.388.433,59 | 40.388.433,59 |
808 | 19 | DELOR MADENCİLİK SAN.TİC.A.Ş. | 37.475.405,21 | 37.475.405,21 |
833 | 20 | CTC ENERJİ MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ | 36.478.593,58 | 36.478.593,58 |
798 | 21 | KİNAN DIŞ TİCARET LTD. ŞTİ. | 35.834.839,50 | 37.948.198,92 |
858 | 22 | ALABANDA MADENCİLİK DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ | 35.390.768,73 | 35.390.768,73 |
900 | 23 | BILFER MADENCILIK VE IHRACAT A.S. | 33.845.003,69 | 33.845.003,69 |
914 | 24 | ÇİNKOM METAL VE MAD. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. | 33.258.822,46 | 33.258.822,46 |
975 | 25 | CEYLAN GRUP METAL OKİ.ÜR.MA. HU.İT.İH.SAN. VE TİC LTD.ŞTİ. | 31.353.236,80 | 31.353.236,80 |
943 | 26 | ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR | 30.289.020,28 | 32.499.176,56 |
494 | 27 | 3 M SANAYİ VE TİC. A.Ş. | 23.912.482,72 | 58.954.151,59 |