Çöpler Altın Madeni’nde 13 Şubat 2024 tarihinde yaşanan ve 9 kişinin toprak altında kaldığı yığın liçi kaymasına ilişkin hazırlanan bilirkişi raporunda, gözaltına alındıktan 6 saat sonra serbest bırakılan Şirket Türkiye Müdürü’nün aralarında olduğu yetkililer hakkında kusursuz tespiti yapılırken, madende görevli mühendisler kusurlu bulundu.
Raporda, Şirket Türkiye Müdürü’nün finans ile ilgili işlerin bildirilmesi ve koordinasyon görevi olduğu ancak teknik olarak yetkisinin bulunmadığı tespiti yapılarak bu nedenle kusurunun olmadığı vurgulanırken aralarında tutuklanan Kanadalı yetkili I.R.G. ve Türk mühendislerin olduğu 9 kişi hakkında kusurlu ibaresi kullanıldı. Ayrıca raporda, ana yürütücü olan Şirket kasten veya taksirle çevreyi kirletme suçundan asli kusurlu bulunurken, alt işverenler hakkında kusursuz denildi.
Bilirkişi raporunda I.R.G’nin alt işveren şirketleri yeterince denetim ve gözetime tabi tutmadığı tespit edilirken, Kanadalı çalışanın maden sahasında en yetkili kişi olarak meydana gelen çatlakların büyük risk oluşturduğunu bilmesine rağmen bunlar için gerekli önlemleri almadığı, liç sahasında oluşan riskleri ön görmesi gerekirken bunları göz ardı ettiği vurgulandı.
Yığın liç kısmındaki radar sistemleri ve jeoteknik ekibinin de personel eksikliğini gidermek konusunda yetkili biri olarak gerekli tedbirleri almadığı dile getirilen I.R.G, çalışanların bu alanda kesinlikle olmaması hususunu göz ardı ettiği, işveren vekili olarak yığın liçinde oluşan çatlaklar hususunda geniş anlamda doğmuş ve doğabilecek tüm tehlikeleri önlemediği, iş yerinde tam anlamı ile geniş bir kontrol mekanizması kurdurmadığı gerekçesiyle asli kusurlu bulundu.
Raporda;
Operasyon Direktörü ve Operasyon Direktörü Vekili, sürekli takip ve uyarı sistemlerinin eksikliklerini gidermedikleri, denetleme yaptırmadıkları ve yığın liçi dolgu tasarımda belirtilen kriterlere göre dolgu imalatının yapılıp yapılmadığı hususunda gerekli gözetim ve denetim mekanizması kurdurmadıkları gerekçesiyle asli kusurlu bulundu.
Maden Müdürü Vekili yığın liçi sahasında meydana gelen çatlaklar hususunda manganez ocağının liç sahasına yakınlığını bildiği halde günlük yapılan patlama işlerini devam ettirdiği, yığın liçinde açılmalardan dolayı kayma tehlike riskine karşı işi durdurmadığı sebebiyle asli kusurlu bulundu.
Jeoteknik Mühendisi çatlakların liç bölgesinde fiziksel tehlike oluşturacağını bilmesine rağmen çalışanların korunması için yeteri kadar bilgi vermediği, çatlakların fiziksel olarak tehlike oluşturacağı hususunu göz ardı ettiği ve gerekli tedbirleri hiçe sayması ile kazanın oluşumuna sebebiyet verdiği gerekçesiyle asli kusurlu bulundu.
Şirket Proses Oksit Müdürü çatlakların artması ile büyük risk oluşturacağını bilmesine rağmen liç yığın altında bulunan yolun kapatılması talimatını vermediği, çatlakları bilmesine rağmen solüsyon verilmesine müsaade ettiği gerekçesiyle asli kusurlu bulundu.
Oksit Operasyon Başmühendisi çatlaklar konusunda uyarılmasına rağmen solüsyon vererek alanı sıvılaştırdığı, suya doygun taban kesimde sıvılaşmanın etkisiyle akmaya başlamasına sebep olduğu, toplam şev yüksekliğinin 257 metre olarak çok riskli olmasını bilmesine rağmen bunu göz ardı ederek çalışanların can güvenliklerini tehlikeye attığı sebebiyle asli kusurlu bulundu.
Oksit Operasyon Mühendisi, meydana gelen çatlaklar hususunda gerekli uyarılar yapılmasına rağmen bunları dikkate almadığı, üretim mühendisi olarak yığınlarda çatlakların oluşmaması ve/veya akmaması için sahada imalat aşamasında yeterli planlamanın eksik olduğu ve bu çatlakların akmalara yol açacağını ehil biri olarak bilmesine rağmen bu işlere devam ettiği ve alanı güvenli hale getirmediği tespit edilerek asli kusurlu bulundu.
Oksit Operasyon Asistan Mühendisi çatlakları üst amirlerine bildirmesine rağmen, çalışanların bulundukları alandan çekilmedikleri için asli kusurlu olarak tespit edildi.
Bunların yanı sıra, bilirkişi raporunda, Süpervizör tali kusurlu bulunurken, Maden Müdürü, Maden Yeni Müdürü, Oksit Operasyon Asistan Mühendisi, İş Güvenliği Müdürü, İş Güvenliği Uzmanı kusursuz bulundu.
Hazırlanan bilirkişi raporunda, ana yüklenici Firma da, yığın liç sahasından kayan solüsyon içerikli toprağın hiçbir önlem alınmadığı ve kirletilmeye açık olan kuru dere yatağına akması ile toprağın kayması esnasında oluşan gaz ve hava kirliliğine yol açtığı, daha evvel hiçbir önlem alınmamış/alınamamış olan sabırlı deresine akması ile toprak kirliliğine ve aynı zamanda yüzeysel ve yer altı suyu kirliliğine yol açacak olması, mevzuata aykırı hareket etmesi ve vermiş olduğu taahhütlere uymadığı gerekçesiyle, kasten veya taksirle çevreyi kirletme suçundan asli kusurlu bulundu.
