Yeryüzünde bulunan elmasların çoğu Dünya’nın yüzlerce kilometre derinliklerinde oluşur ve “kimberlit” adı verilen kayanın volkanik patlamasıyla yüzeye ulaşır.
Yer bilimlerinin en prestijli dergilerinden Nature Geoscience’da yayınlanan makalemizde, süper bilgisayar modelleme yaklaşımları kullanılarak bilim dünyasının dikkatini çeken bazı önemli sonuçlar ortaya kondu. Bu çalışma; özellikle volkanik patlamaların, yerkürenin yaklaşık 2900 kilometre derinliğinde dev “ısı sütunları” tarafından beslendiğini gösterdi. Model sonuçları elmas araştırmalarında kullanılmaya başlandı ve çalışmamız De Beers elmas maden şirketi ile Avustralya Araştırma Kurumu tarafından desteklendi. Bunun yanında, modeller Dünya’nın iç yapısının oluşumu, ısı transferi ve bunun yeryüzüne etkisini ele aldığı için Anglo American maden şirketi tarafından kritik mineral rezervlerini belirlemek için üniversite-sanayi işbirliği araştırma projesi ile ele alınmaya hazırlanıyor.
Kimberlit ve Sismik Manto Lekeleri
Kimberlit püskürmeleri arkasında genellikle elmas içeren, karakteristik özelliklere sahip, derin ve havuç şeklindeki kimberlit kaya kanalları bırakır. Son 200 milyon yılda meydana gelen bu volkanik faaliyetlerin yüzlercesi ortaya konarak birçoğu Kanada (178), Güney Afrika (158), Angola (71) ve Brezilya’da (70) bulundu.
Dünya’nın mantosu (yerkabuğun hemen altındaki katman) yavaş akış halindedir ve kıtaların altında yaklaşık 40 km ile 2900 km derinlik arasında bulunmaktadır. Jeofizikçiler, mantonun akış dinamiğini ve bunun yeryüzüne etkisini (kıta hareketleri, topoğrafya oluşumu, volkanizma vb.) önce analitik yöntemler ve 1970’li yıllardan sonra ise daha karmaşık hesaplamalar için bilgisayar modellemeleri kullanmaya başladılar.
Yazının tamamı Madencilik Türkiye Dergisi 112. sayı 82-84. sayfalardadır.
Yazının devamını buradan okuyabilirsiniz.
