Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, enerji ihtiyacını karışılmayabilmek için kömürden elektrik üretmek adına çalışmalar yaptığını ve konunun detaylarını Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) gönderdiği raporda paylaştı.
Bakanlık konuyla ilgili olarak TBMM’ye gönderdiği yazıda, kömürün gazlaştırılması ve elektrik başta olmak üzere çeşitli enerji ürünleri elde etmeye dönük sessiz sedasız yürütülen pilot çalışmayı anlattı. Türkiye’nin enerji ihtiyacını karşılamada umut olabilecek henüz deneme aşamasındaki çalışma için Bakanlık, “Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ve TÜBİTAK Enerji Enstitüsü’nün pilot ölçekli çalışmaları devam etmektedir. TKİ Kütahya Tunçbilek’te yer alan gazlaştırma tesisinde, sadece Ar-Ge çalışmaları yapılmakta, pilot çapta sentez gazından metanol üretimi veya gaz motoru ile elektrik üretimi yapılması planlanmaktadır. TKİ ve TÜBİTAK işbirliği çerçevesinde kömür gazlaştırma çalışmaları daha çok düşük kalorili kömürlere yönelik olarak yürütülmektedir. Söz konusu uygulama ve fizibilite sonuçları ilgiyle beklenmektedir.” dedi.
TBMM Dilekçe Komisyonu, vatandaşlardan gelen talepler doğrultusunda, dünyada kömürün gazlaştırılmasıyla elektrik başta olmak üzere çeşitli enerji ürünleri elde etme uygulamasının Türkiye’ye hayata geçirilip geçirilemeyeceği, Zonguldak’taki kömür işletmelerinin bu kapsama alınıp alınamayacağı konusunu Enerji Bakanlığı’na sordu. Enerji Bakanlığı, TBMM’ye gönderdiği yazıda şunları belirtti:
“TKİ’nin 2017 sonu itibarıyla 2.250.442.000 ton kömür rezervi bulunmaktadır (Eskişehir Alpu sahasının KÜAŞ’a devredilen bölümü dahil edilmemiştir).
Gazlaştırma; kömür, petrol, biyokütle gibi karbonca zengin yakıtları, karbon monoksit ve hidrojene (sentez gazı) dönüştüren termokimyasal bir prosestir. Gazlaştırmanın temeli yanmaya dayanmakla birlikte, gazlaştırmada tam yanmayı sağlayan stokiyometrik oksijen miktarından daha az oksijen kullanılır. Kömür gazlaştırmada, enerji kaynağını yakmadan önce kirleticilerden arındırarak temiz enerji elde edilmesi amaçlanmaktadır. Elde edilen sentez gazından (C0+H2) elektrik üretilmekle birlikte bu gazdan hidrojen, metanol, etanol, praponol, amonyak, metan, dimetileter, etilen, propilen, asetik asit, aseton, metil etil keton gibi kimyasallar ve sentetik benzin, sentetik dizel gibi sıvı hidrokarbonlar üretmek mümkündür.
Gazlaştırmada kömürün boyutu, kullanılan gazlaştırma ajanı, basınç, reaktör tasarımı ve sıcaklık gibi etkenlere bağlı olarak dünyada genel olarak sabit yatak, akışkan yatak ve sürüklemeli yatak sistemleri olmak üzere üç tür gazlaştırma yöntemi vardır. Bu gazlaştırıcılara ek olarak üç tip gazlaştırıcıyı içeren hibrit gazlaştırma, plazma gazlaştırma ve erimiş metal banyosu gibi yeni geliştirilmiş gazlaştırma yöntemleri mevcuttur.
Dünyada ABD, Almanya ve diğer bazı Avrupa ülkeleri, Güney Afrika, Çin ve Japonya gibi ülkeler gazlaştırma teknolojilerine öncülük etmekte ve endüstriyel tesisler kurmaktadır.
Günümüzde Türkiye’de kömürlerin gazlaştırılması ile enerji veya kimyasal üretimi yapan ticari bir tesis yok, ancak TKİ ve TÜBİTAK Enerji Enstitüsü’nün pilot ölçekli çalışmaları devam etmektedir.
TKİ Kütahya Tunçbilek’te yer alan gazlaştırma tesisi, sadece Ar-Ge çalışmalarının yapıldığı bir pilot tesis olup, ticari bir tesis değil. Pilot çapta sentez gazından metanol üretimi veya gaz motoru ile elektrik üretimi yapılması planlanmaktadır. Gaz temizleme bölümüne kadar tamamlanmış olup, diğer bölümler devam etmektedir. Benzer şekilde ELİ Soma’da da gazlaştırma pilot tesisi bulunmaktadır. Bu tesis tamamlanmış olup sentez gazından sıvı yakıt üretilmesi çalışmaları yapılmaktadır.”
