Kömür analizine konu olan numuneler, deneyin yapılmasını talep eden taraflarca kendilerine teslim edildiği için laboratuvarlar genellikle numune alma süreçlerinde etkin rol almazlar. Bununla birlikte numune alma işlemlerinin planlanması, uygulanması ve numune hazırlama süreci kömür analizlerinin doğruluk ve kesinliği açısından kritik öneme sahiptir.
Numune alma sürecinde esas olan ise numune alma sistemleri veya el aparatları ile numunesi alınmak istenen kömürün her kısmına ulaşabilmektir. Kömür kütlesinin bir kısmı numune alma sürecinde göz ardı edilirse veya hariç tutulursa, eksik ya da hatalı numuneler elde edilir ki kömür kütlesinin tamamının deney numunesinde temsil edilmesi mümkün
olmaz. Bu nedenle, tüm kesitlerine ulaşılması mümkün olmayan durağan kömür yığınlarından numune alınması, ilgili tarafların uzlaşması ve analiz sonuçlarının ticari değerlendirmelerde kullanılmaması gibi kısıtlı koşullar dışında önerilmemektedir.
Numune alma işlemleri, bu hususta eğitimli ve deneyimli kişiler tarafından, belirli standart yöntemlere, teknik şartnamelere, sözleşme koşullarına veya mevzuat gerekliliklerine
uygun olarak gerçekleştirilir. Numunelerin alındığı ortamlar iş güvenliği koşullarına uygun olmalıdır. Genellikle bu ortamlar kömürün üretildiği ya da ilgili taraflara teslim edildiği ve
aynı zamanda kömür miktarının belirlendiği noktalardır. Kömürden alınacak birim numune sayısı ve alınan her bir numunenin kütlesi standart yöntemlerde tanımlanan asgari değerleri sağlamalıdır.
Numune alma işlemleri mekanik ya da manuel olarak gerçekleştirilebilir. İnsan faktöründen kaynaklanabilecek hataları minimize edeceği için mekanik sistemlerden numune alınmasının avantaj sağladığı kabul edilebilir. Ancak mekanik numune alma sürecinde sistematik hataların meydana gelmesi her zaman mümkündür. Bu nedenle, mekanik numune alma sistemlerinin kullanıma alındıkları aşamadan itibaren sürekli olarak kontrol edilmeleri ve doğrulanmaları gerekir. “Bias Test” olarak tanımlanan bu kontrollerin dinamik olarak uygulanması sektör faaliyetlerinin güvenilirliği açısından önemlidir.
Yazının Devamı Madencilik Türkiye Dergisi’nin 122.sayısındadır.
