Tungsten (W), diğer adı ile Volfram olan gümüş grisi renginde, atom numarası 74, atom ağırlığı 183,84, yoğunluğu 19,30 g/cm3, ergime sıcaklığı 3.422 santigrat derece, sertliği 7,5 olan bir metaldir. Isı ve elektrik iletkenliği yüksektir. Aşınmaya karşı direnci yüksek, genleşme katsayısı düşüktür.
1779 yılında ilk kez Peter Woulfe tarafından bulunmuştur. Orijinal adı volframdır ve bazı ülkelerde halen bu isimle kullanılmaktadır. 1781 yılında İsveçli kimyager Carl Wilhelm Scheele bu mineraldeki araştırmaları sırasında bir oksit ürünü elde etmiş ancak tam tanımlamamıştır. 1783 yılında ise Jose ve Fausto Elhuyar adlı kardeşler wolframit mineralinden tungsten elde etmiştir. Bazı kaynaklarda tungstenin kâşifi olarak Scheele, bazılarında ise Elhuyar kardeşler gösterilmektedir.
Tungsten kelimesinin kökeni İsveç dilinde ağır taş anlamına gelen ‘tung ve sten’ sözcüklerinden gelmektedir. Tungsten, bulunuşundan ancak yüzyıl sonra teknolojik öneme sahip bir metal olarak dayanıklı çelik üretiminde kullanılmaya başlanmıştır.
Doğada saf olarak bulunmayan tungsten; Şelit (CaWO4), Wolframit (Fe,Mn) WO4, Hübnerit (MnWO4), Ferberit (FeWO4) ve Stolzit (PbWO4) mineralleri içerisinde bulunur. Günümüzde ekonomik olduğu için sadece şelit ve volframit minerallerinden tungsten elde edilmektedir. Dünya tungsten kaynaklarının yaklaşık üçte ikisini şelit, üçte birini volframit cevheri oluşturur. Şelit ve volframit genellikle eğimli dar damarlarda bulunduğundan yer altı madenciliği işletmesine daha uygundur. Madencilik sektöründe tungsten cevherinin işletilebilirlik tenörü alt limiti %0,1 WO3 olarak kabul edilir. Çıkarılan cevher çeşitli zenginleştirme işlemlerine tabii tutularak tenör yükseltilir ve sanayide kullanıma uygun hale getirilir. Tungstenin endüstriyel alanlardaki kullanımı her geçen gün artmaktadır. Bu nedenle dünya genelindeki düşük tenörlü tungsten cevherlerinden de tungsten elde edilebilmesi için deneysel çalışmalar yapılmaktadır.
Yazının devamı Madencilik Türkiye Dergisi 104. sayı 88. sayfadadır.
Yazının devamını buradan okuyabilirsiniz.
Yazıyı interaktif dergiden okumak için tıklayın.
