Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Kurumu ve özel sektörün katılımıyla organize edilen “Kamu-Özel İşbirliği ile Yerli Kömür Üretiminin Arttırılması Çalıştayı” Ankara’da TKİ Genel Müdürlüğü Soma Salonu’nda gerçekleştirildi.
Açılış konuşmalarıyla başlayan Çalıştay’ın ilk konuşmacısı TKİ Genel Müdürü Ömer Bayrak olurken TKİ bünyesinde ilk defa gerçekleştirilen Kamu-Özel İşbirliği ile Yerli Kömür Üretiminin Attırılması Çalıştayı’nın önemine vurgu yaptı. Bayrak konuşmasında, “Tüm sektörlerde olduğu gibi özel sektör ve kamu işbirliği madencilik sektörü için de hayati önem taşımaktadır. Bu işbirliği ile oluşturulan sinerji sayesinde kamunun, özel sektörün ihtiyaç ve yönelimlerini doğru analiz edebilmesi sağlanmaktadır. Titizlikle hazırlanan Çalıştay programımızı incelediğimizde de üretim stratejilerinden finansmana, teşvik mekanizmalarından mevzuat düzenlemelerine kadar bir üreticinin karşılaşabileceği tüm sorunlara temas ettiğimiz görülmektedir. Bu eksende, Çalıştay neticesinde ortaya çıkacak analizlerin sektörümüzün kalkınmasına katkı sağlamasını temenni etmekteyim.” ifadelerini kullandı.
Bayrak sözlerini şöyle sürdürdü: “Dünya ekonomisindeki eğilimler enerji dünyasında da birtakım değişimleri zorunlu kılmaktadır. Gelirlerde artış ve çoğu gelişmekte olan ekonominin ağırlıklı kentsel alanlarında olması beklenen 1,7 milyarlık ek nüfusun küresel enerji talebini 2040 yılına kadar yüzde 25’ten fazla artırması beklenmektedir. Ülkelerin artan enerji taleplerine dönük çözüm arayışları da sektörümüzü doğrudan etkilemektedir. Enerji gündeminde yenilebilir, nükleer enerji gibi alternatif kaynaklar sıklıkla yer alsa da ülkemizin zengin linyit kaynaklarının değerlendirilmeye devam etmesi, enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ucuzlayan yenilenebilir enerji teknolojileri, dijital uygulamalar ve elektriğin rolündeki artışın bir araya gelmesi, dünyanın sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin çoğuna ulaşılabilmesine yönelik değişimin itici gücü olmaktadır. Dünyada elektrik ihtiyacı, enerji ihtiyacından iki kat fazla artış kaydetmektedir. Türkiye de büyüyen ekonomisi ile her geçen yıl elektrik talebinde önemli artışlar kaydetmektedir. Elektrik üretimindeki kaynak dağılımını incelediğimizde yerli kömür 2019 Eylül ayında %16’lık bir paya sahip olmuştur. TKİ Kurumu olarak satışlarımızın yarısından çoğunu gerçekleştirdiğimiz sektörün elektrik santralleri olması sebebiyle, dışa bağımlılığın azaltılmasında hissettiğimiz sorumluluk da artmaktadır.”
2018 yılının sektörde rekorların yaşandığı bir yıl olduğunu vurgulayan Bayrak, kamu ve özel sektör olarak tüm kömür üreticilerinin hep birlikte tüvenan kömür üretimini 101,5 milyon ton olarak gerçekleştirdiğini belirtirken TKİ’nin ise yaklaşık 30 milyon ton (tüm ruhsatlar dâhil) kömür üretimiyle son yılların en yüksek rakamına ulaştığının altını çizdi.
TKİ’nin hizmette 62. yılını tamamladığını da belirten Bayrak, “Kurumumuz 3 işletme müdürlüğü ve 7 kontrol müdürlüğüyle çalışmalarına devam etmektedir. TKİ Kurumu 4000 kadrolu çalışanı ve dolaylı olarak istihdam sağladığı 15 bine yakın personeliyle köklü bir ailedir. 2018 yılını 198 milyon TL kar ile kapattık. 2018 yılında cari açığın azaltılmasına katkı sağlamak amacıyla yeni sahaların üretime açılması için 4 adet ruhsat devri ihalesi gerçekleştirilmiş, bu projeler sayesinde 376 milyon ton rezerv üretime açılırken yıllık en az 1,1 milyar dolar ithal kömür ikamesi ve 11 bin kişinin doğrudan istihdam edilmesi hedeflenmektedir.” dedi.
Milli Enerji ve Maden Politikası çerçevesinde TKİ olarak 2019-2023 dönemi için hazırladıkları “Stratejik Planı” yayınladıklarını da belirten Bayrak, planda TKİ’nin amaçlarının şu dört ana eksen üzerinde kurulduğunu belirtti:
1.Amaç: Milli enerji ve maden politikaları kapsamında yerli kömür üretimini arttırarak, elektrik enerjisi, ısınma ve sanayi amaçlı tüketim paylarını yükselterek, pazarda kalıcı ve etkin olmak.
2.Amaç: Kurumun tüm faaliyetlerinde verimliliği arttırmak.
3.Amaç: Yerli kömür teknolojilerinin geliştirilmesi ile ekonomik değeri yüksek ve/veya stratejik öneme sahip ürünlerin elde edilmesine yönelik Ar-Ge faaliyetlerine devam etmek.
4.Amaç: Kurumsal yapıyı geliştirmek, güçlendirmek ve sürekliliğini sağlamak
Konuşmasında TKİ Merkez Laboratuvarı’nın 2019 yılı Nisan ayında hizmete alındığını da sözlerine ekleyen Bayrak, laboratuvarda bugüne kadar 3.058 adet analiz yapıldığını vurguladı. Bayrak sözlerini şöyle sürdürdü: “Laboratuvarımız; kamu ve özel sektöre ait 40 laboratuvarın katılımıyla yeterlilik testi çalışmalarını ülke genelinde ücretsiz olarak koordine eden tek laboratuvardır. Kömür analizleri yeterlilik testleri, TÜRKAK tarafından belirlenen standartlar esas alınarak yapılmakta olup akreditasyon başvurusu Aralık 2019’da yapılacaktır. Ayrıca laboratuvarlarımızda yazılım sistemleri tamamlanarak Kömür Analizi Talep ve Raporlamalarının E-Devlet üzerinden gerçekleştirilmesi sağlanacaktır.
TÜRKAK’dan akredite ve İSGÜM tarafından yetkilendirilmiş iş hijyeni ölçüm laboratuvarı çalışmalarımız ise devam etmektedir. Yetkili laboratuvar olarak hem Kurumumuza hem de diğer kurum ve kuruluşlara hizmet vermek, İSG konusundaki deneyim ve birikimlerimizin sektöre ve piyasaya aktarılmasına olanak sağlayacaktır.”
Dünyada ve ülkemizde gelişen çevre bilinci ve yaptırımlar paralelinde kömür kalitesine en uygun, maliyet etkin, daha temiz, verimli ve çevreye uyumlu teknolojilerin belirlenip kullanılması yolu ile çevreye zararlı emisyonların azaltılmasının da zorunluluk arz ettiğini belirten Bayrak, TKİ’nin dünyada temiz kömür teknolojileri alanında ortaya çıkan gelişmeleri yakından takip ettiğini, kömür yakma teknolojilerindeki hızlı gelişim, kömür madenciliğindeki teknolojik gelişmeler karşısında zamanında ve doğru adımları atmaya devam edeceğinin de altını çizdi.
TKİ’nin köklü bir kömür üreticisi olduğunu ve sektörün nabzını yakından takip ettiğini belirten Bayrak, TKİ’nin bu sayede özel sektör ve kamu arasında bir köprü görevi gördüğünü söyledi. Düzenlenen Çalıştay’ın da bu amaca hizmet ettiğini, ayrıca sektörün sorunlarının çözümü için bir araç ve sektördeki yatırımların artması için bir motivasyon olmasını da temenni ederek konuşmasını sonlandırdı.
Açılış konuşmasını gerçekleştirmek üzere kürsüye çıkan T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Şeref Kalaycı, “Göreve başladığımdan bu yana inceliyorum, ülkemizde madencilik dünya standartlarında yapılıyor. Ama sektör kendini anlatamamış, tanıtamamış. Bu yüzden de olumsuz söylemlerle halk farklı taraflara kolaylıkla çekilebiliyor.” diyerek sektörün önemli eksikliğine dikkat çekti.
Kalaycı son dönemde sondaj yapmakta zorlanılmaya başlandığını, halktan ve yerel yönetimlerden tepki aldıklarını, böyle giderse madencilik değil, sondaj bile yapılamaz hale gelineceğini, bu yüzden de iyi uygulamaların görünür kılınmasının ne kadar önemli olduğunu dile getirdi.
“Ülkemizde genç nüfusu aktif tutmak için ekonomimizin büyümesi, ekonominin büyümesi için de enerjiye ihtiyacımız var. Enerjiyi de yerli kaynaklarımızdan üretmeliyiz. Kömürün elektrik üretimindeki oranı yüzde 15. İthal kömüre geçen yıl 4,5 milyar dolar ödenmiş. Buradan görülüyor ki yerli kömüre ağırlık vermeliyiz.” diyen Kalaycı “Bu tip Çalıştaylar’da teknolojik gelişmelerimizin ve son gelişmelerin tartışılması çok önemli, Bakanlık olarak bu Çalıştay’ın çıktılarını mutlaka değerlendireceğiz.” ifadelerini kullandı.
Kalaycı ayrıca “Maden üreticileri ve STK’lar bizim paydaşlarımızdır.” ifadelerini kullanırken “Paydaşlarımız Bakanlığımıza kolaylıkla ulaşabilir.” sözleriyle konuşmasını sonlandırdı.
Çalıştay’da Kömür Üreticileri Derneği (Kömürder) Başkanı Gökalp Büyükyıldız ve Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı’ndan Oğuz Güner de açılış konuşmalarını gerçekleştirirken etkinlikte yerli kömür üretiminin arttırılmasına yönelik konular işlendi.
